GÁNH THUÊ (Truyện hồi ký)

      Học hết lớp 7, nghỉ hè, tôi rủ Dụng con ông Lãng, cháu ông Hương Hạp và chú Chỉ con thím Rõi, vợ hai ông Hương Hạp xuống Ba Đồn tìm việc làm. Theo vai vế trong họ, Dụng gọi tôi bằng bác, Chỉ gọi tôi bằng anh. Chúng tôi tìm được việc gánh cát sỏi từ bờ sông vào công trường. Sau khi về nhà chuẩn bị quang gánh, ba anh em bác cháu xuống Ba Đồn, tìm nhà trọ rồi ra nhận việc.

       Bác phụ trách công trường dẫn chúng tôi ra bờ sông. Ở đó có nhiều đống cát, sỏi được vén thành hình khối vuông thành sắc cạnh. Đang thời kỳ xây dựng XHCN nên vật liệu xây dựng cần rất nhiều. Bác phụ trách chỉ cho chúng tôi một đống cát và một đống sỏi.  Bác ấy đo thể tích hai đống, ghi ghi chép chép rồi ghi tên chúng tôi vào sổ. Bác bảo: Các cháu gánh hai đống này vào công trường, khi nào hết thì báo cho bác, bác ra kiểm tra rồi giao tiền.

      Từ bờ sông vào công trường khoảng 500 mét. Sau khi gánh một buổi, chúng tôi tính, nếu gánh hết hai đống đó phải mất 5 ngày. Ngày đầu còn sung sức, sang ngày thứ hai chúng tôi bắt đầu thấy mệt. Mệt nên sinh lười. Tôi nghĩ ra một kế...

       Tối hôm đó tôi rủ Dụng và Chỉ đi tắm. Lúc đi tôi còn bảo mang đi mỗi đứa một cái rổ. Hai bạn kia hỏi để làm gì. Tôi bảo để xúc cá. Ra đến bến sông, tôi bảo không tắm ở bến thường tắm, mà lại gần bến tập kết cát sỏi đá, ở đó có cái cầu, nhảy cho sướng. Vừa xuống nước tôi nói ngay âm mưu của mình: Xúc cát sỏi đổ xuống sông.  

       Bây giờ Dụng và Chỉ mới hiểu ý định của tôi: Đổ bớt cát sỏi xuống sông cho đỡ gánh. Bởi vì người ta chỉ kiểm tra đã hết đống hay chưa, chứ không phải đo lượng cát gánh vào trong đó. Lúc đầu hai bạn kia còn sợ, chần chừ. Tôi đi làm luôn. Mặc kệ. Cuối cùng chúng phải theo tôi. Ba đứa hì hục một chập lâu, khoảng một nữa đống cát sỏi đã bị đổ xuống sông. Chỗ còn lại ngày mai lại gánh tiếp để họ khỏi nghi ngờ. Ngày hôm thứ ba chúng tôi gánh đến tầm 4 giờ chiều thì xong. Ngày hôm thứ tư lên báo với bác quản lý. Bác ấy ra kiểm tra rồi dẫn chúng tôi về nhận tiền.

       Hôm thứ năm chúng tôi đang chuẩn bị xin nhận thêm việc thì thấy bạn Phạm Thế Hùng đến báo tôi trên nhà nhắn tin xuống, phải về ngay. Té ra Dì tôi nhắn về để đi dân công thuê cho anh Hộ ở tận chân núi Ba Rền. Câu chuyện này bạn đọc xem cho vui, chứ chẳng học tập được gì. Người khôn của khó rồi. Những kẻ ngây ngô như ông phụ trách công trường ngày ấy không còn đất dung thân nữa.