CHUÔNG ĐỒNG LINH THIÊNG

Bà nội tôi là con quan huyện cử nhân Nguyễn Hài làng Thổ Ngọa. Nguồn gốc họ Nguyễn này là từ Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh. Gia phả ghi như sau: Có hai vợ chồng họ Nguyễn ở Can Lộc. Chồng ở làng Thổ Vượng, vợ ở làng Ngọa Kiều, được vua cấp đất ở vùng gần cửa sông Gianh. Sau khi định cư lập làng nơi ở mới lấy tên là Thổ Ngọa, do ghép hai chữ đầu của Thổ Vượng và Ngọa Kiều ở Can Lộc. Họ Nguyễn bà tôi có 5 đời hưởng tước quận công. Hiện nay bà con gần bên phía bà nội có gia đình ông Bái, ở xóm Giữa xã  Quảng Thọ.

Tôi được nghe ông Bái, hậu duệ thứ 8, kể lại chuyện cái chuông của nhà thờ họ bị mất và sau mười hai năm thì được trả lại. Một câu chuyện rất ly kỳ và huyền bí. Nghe xong, ai cũng cảm thấy phải soi xét lại bản thân mình.

Biết tin tôi về quê, ông Bái nhắn tôi đến chơi bằng được. Dạo đó Bác làm nghề đúc chum bằng xi măng. Bác nghỉ một hôm để đón tôi. Sau bao nhiêu năm xa cách, nay gặp nhau mừng vô cùng. Bác nhấc chén trà thơm mời tôi, rồi không muốn tôi phải sốt ruột, Bác bắt đầu câu chuyện. Vừa kể đôi mắt bác nhiu nhiu lại, như đang nhìn vào một cõi xa xăm...

Trong thời kỳ chiến tranh, nhà thờ họ Nguyễn bên bà nội tôi bị mất một cái chuông đồng. Cả họ truy tìm nhưng không thấy. Mãi mười hai năm sau tự nhiên có người ở Thanh Hóa mang vào trả. Tìm được chủ cái chuông, người nhà đúc đồng mừng rỡ vô cùng. Họ kể lại câu chuyện huyền bí, không sót chi tiết nào, cho ông trưởng họ Nguyễn nghe.

 Họ là dân đúc đồng ở Thanh Hóa, thường đi mua nguyên liệu khắp nơi. Một hôm họ đi qua vùng này, có một người gọi bán cái chuông. Họ mua về Thanh Hóa. Sau khi mang chuông về Thanh Hóa, họ có gọi mấy người sưu tầm đồ cổ để bán. Lúc đầu bên mua trả ba chỉ vàng, chần chừ không bán. Sau đó viện bảo tàng đến mua, trả ba chỉ rưỡi, định bán nhưng không thấy người mua quay lại. Thế rồi cái chuông vẫn được cất đấy.

Từ khi mang chuông về, nhiều tai họa đã đến với gia đình. Trước hết là chuyện làm ăn thua lỗ. Hàng hóa không bán được, khách đặt hàng giảm dần. Một thời gian sau đứa cháu bị bại liệt. Chưa hết, sau đó đứa con dâu mất trí, suốt ngày nói lảm nhảm. Có nhiều lúc cô ấy nói: Trả cái chuông đồng đi, đường tham. Sau bao nhiêu tai họa, gia chủ cũng đã cúng vái khắp nơi nhưng tai họa chưa hết.

Qua một thời gian dài, cái chuông đồng không ai hỏi mua. Quý thì quý thật nhưng bán không được, lại gặp thời kỳ hiếm đồng, gia chủ định nấu cái chuông để đúc nồi. Hôm đó lò bệ đã sẵn sàng, chuông đồng đã cọ sạch mang vào. Bỗng dưng có một tiếng nổ long trời từ trong lò. Cái lò bị tung lên, còn năm gian nhà của gia chủ bị sập. Sợ quá, lần này gia chủ quyết định đi bói. Khi đến gặp thầy. Không đợi gia chủ kể lại sự việc, thầy nói ngay: Gia chủ đang giữ một vật linh thiêng của một dòng họ danh tiếng, mau mau trả lại, nếu không còn bị tai họa nữa.

 Thế là người nhà đúc đồng kia vội vàng tìm nơi để trả lại chuông. Họ lên đường ngay. Khi tìm đến nơi người bán, kể lại đầu đuôi câu chuyện, người đã bán chuông cũng sợ. Người bán đó chỉ cho người nhà đúc đồng chủ nhân cái chuông, và dặn làm ơn đừng khai gì cả. Nhờ đó người mua chuông biết và mang đến trả cho họ Nguyễn bà nội tôi. Tính từ ngày mất chuông, đến khi được trả lại, đã mười hai năm.

Kể chuyện chuông đồng

Tác giả Nguyễn Xuân Bái (hậu duệ đời thứ 8)

001

Bà con ơi, lạ quá

Nghe em kể chuyện này

Một câu chuyện rất hay

Mới nghe không tin nổi

Nhưng khoan đừng có hỏi

Câu chuyện thật hẳn hoi

Ở xóm Giữa đây thôi

Tại nhà thờ họ Nguyễn

009

Chuông đồng là cốt chuyện

Để em kể đầu đuôi

Trưa mười bốn vừa rồi (tháng hai)

Ông bà ngoài Thanh Hoá

Đã khiêng chuông đến trả

Tại ngay ở từ đường

Không tính toán đong lường

Không yêu cầu gì cả

Rồi kể về chuyện lạ

017

Từ khi đem chuông về

Gặp rắc rối nhiều bề

Nào buôn thua bán lỗ

Nào lò đúc bị nổ

Sập cả năm gian nhà

Đứa con dâu hiền hoà

Bỗng bị điên dở chứng

Rồi cháu từng nuôi nấng

Bị bại liệt hoàn toàn

Hết thuốc tây thuốc nam

Hết hương đèn khấn vái

028

Bệnh không hề dừng lại

Cứ nằm liệt trên giường

Con dâu thì phát cuồng

Chui cả vào bụi rậm

Miệng đôi lần lẩm bẩm:

Trả ngay cái chuông đồng

Đừng ham của tiếc công

Phải trả ngay lập tức

036

Riêng bà đầu đau nhức

Chợp mắt là chiêm bao

Thấy rắn rết bò vào

Vây quanh mình ghê rợn

Khi thì người cao lớn

Xà cạp trắng quấn chân

Đến đòi chuông mấy lần

Tỉnh ra rồi rất sợ

044

Chưa hiểu ra nguyên cớ

Cứ hoặc hoặc nghi nghi

Nhà ăn ở chuyện gì

Tại chuông đồng, có lẽ

Đành tìm thầy xin quẻ:

Thầy phán chính chuông đồng

Đã mua ở miền trong

051

Mười hai năm về trước

Của linh thiêng mua được

Chẳng biết, cứ vui mừng

Và lại rẻ qua chừng

Năm đồng ba lúc ấy

Đem về nhà để đấy

Ai trả giá thấy hời

Thì bán đi kiếm lời

Nếu không đem nấu lại

Đúc ra thành các loại

061

Đem bán cũng dễ dàng

Họ trả ba chỉ vàng

Đã mừng thầm định bán

Nhưng còn chưa quyết đoán

Thế là lỡ tiền vàng

Đến lượt viện bảo tàng

Trả lên ba chỉ rưỡi

Lòng càng mừng khấp khởi

Tính ra đã quá hời

Đã định bán đi rồi

Họ lại thôi không hỏi

072

Năm này qua năm tới

Chuông vẫn để trong nhà

Không việc gì xảy ra

Không ai người hỏi đến

Chuông chẳng hề di chuyển

Gặp lúc đồng hết rồi

Định đúc lại thành nồi

Thì bỗng dưng lò nổ

Thế là đành để đó

081

Vì thế chuông vẫn còn nguyên

Đúng là vật linh thiêng

Mình người trần mắt thịt

Nhờ bói ra mới biết

Bao nhiêu chuyện xảy ra

Trong mấy năm vừa qua

Vì chuông đồng tất cả

Phải mau mau đem trả

Xin ngày mai lên đường

Từ ngày trả chuông đồng

Dâu bình thường trở lại

Rồi cả thằng cháu ngoại

Đứng dậy đi vào ra

Thật sung sướng cả nhà

Vội tìm thầy cảm tạ

Ơn của thầy lớn quá

091

Thật linh thiêng rõ ràng

Khác chi bắt được vàng

Không còn ngờ gì nữa

Cái đầu mình dang dở

Đã chịu lỗi quá nhiều

Giờ xin họ một điều

Được thắp hương vái tổ

Được khấn cầu với tổ

101

Xin phù hộ cho nhà

Được nạn khỏi tai qua

Cháu và con chóng khỏi

Chuông xin dâng trả lại

Cùng với cả tấm lòng

Của cả hai vợ chồng

Biết ơn này mãi mãi

Chuyện tưởng như huyền thoại

Nhưng là thực trăm phần

Hởi bà con xa gần

Trăm phần trăm là thật

111

Nào ai dám bịa đặt

Ra những chuyện thế này

Biết đâu dở là hay

Để đầy thân mang vạ

Nghe rồi mình chột dạ

Lâu nay cứ nghĩ rằng

Chết là lên vĩnh hằng

Hoá ra còn không mất

Ngẫm chuyện này, nhất nhất

Phải tin ở thánh thần

121

Đừng xem nặng chuyện trần

Mà bỏ quên tiền bối

Ai nghi ngờ nghĩ vội

Cứ nhắm mắt đưa chân

Rồi mang hoạ vào thân

Ách lại tròng vào cổ.