ÔNG JULIANO (Hồi ký)

Trong thời gian làm nhờ  một số thực nghiệm ở Viện Khoa học kĩ thuật Nông nghiệp, tôi có may mắn được gặp ông Juliano. Ông Juliano, người Philippin, chủ nhiệm khoa Hóa học ở Viện Lúa quốc tế (IRRI) ở Philippin. Ông là nhà khoa học hàng đầu thế giới về lĩnh vực Hóa học và chất lượng lúa gạo. Sau này ông được tôn vinh là nhà khoa học tiêu biểu của khối Asean. Là nhà khoa học tầm cỡ như thế, nhưng ông rất vui tính, dí dõm.

 Đề tài luận án của tôi thuộc lĩnh vực nghiên cứu của ông Juliano. Vì thế, mấy hôm nhà khoa học nổi tiếng này đến thăm viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp tôi luôn ở bên cạnh ông.

Một hôm chúng tôi tọa đàm khoa học với ông Juliano, anh Lê Doãn Diên chủ trì. Chúng tôi trao đổi rất nhiều vấn đề, nhưng ông Juliano quan tâm nhất là mối tương quan giữa hàm lượng protein trong hạt và năng suất. Hai thông số này thường có tương quan nghịch.  Rất may là tôi đã có rất nhiều số liệu về vấn đề này. Tuy thế, theo số liệu của tôi thì tương quan này chỉ ở mức r = (-0,45), còn số liệu của ông Juliano cho  tương quan chặt hơn (r< -o,45).

Kết luận này có một ý nghĩa to lớn trong thực tế. Hai chỉ số, hàm lượng protein trong hạt và năng suất, tương quan ngược chiều, cho nên, nếu chọn giống theo hướng tăng hàm lượng protein sẽ dẫn đến hậu quả giảm năng suất. Do đó, trong quá trình chọn giống, phải luôn luôn theo sát cả hai chỉ tiêu này. Sau này, anh Vũ Tuyên Hoàng có theo đuổi giống giàu protein, tôi không biết kết quả đến đâu.

Trở lại buổi tọa đàm.

Sau đó anh Lê Doãn Diên trình bày một số kết quả nghiên cứu của mình. Anh Diên lôi quyển luận án làm ở Bungari ra để trình bày. Vừa thấy anh Diên cầm lấy quyển sách, ông Juliano đã nhìn tôi tủm tỉm cười. Đợi anh Diên nói xong, ông ta “sorry” rồi cầm lấy cuốn luận án từ tay anh Diên. Ông cong cong hai ngón tay lại rồi đo đo phía gáy sách, Vừa đo đo vừa nói: “Very thick”. Tôi hiểu ý ông Juliano nhưng không dám cười, sợ phật lòng anh Diên.