VĂN NGHỆ DU KÍCH (Hồi ký)

Hồi đó tổ chức dân quân du kích xem như xương sống các hoạt động tinh thần của xóm làng. Trong ban chỉ huy du kích có chú Nguyễn Trọng Mai, Cháu Khuyển... Một hôm du kích họp tổng kết công tác rồi diễn văn nghệ. Đặc biệt là kịch, vì kịch dễ diễn, không cần dàn dựng, nói đại khái thế rồi diễn viên lên sân khấu làm. Nội dung kịch muôn thưở giống nhau: Cảnh 1 – Báo động, kẻng gõ phèng phèng, đu kích chạy lố nhố còi huýt inh ỏi, đồng chí A đâu, có, tuân lệnh.... Cảnh 2 - Tây đi lùng bắn súng đì đùng, bắn súng thật hẳn hoi. Cảnh 3 – Du kích giật mìn, bên Tây thằng chết, thằng sống, du kích xông ra, Tây đầu hàng, du kích trói, giải đi. Hạ màn. Khán giả vổ tay rào rào. Đơn giản thế thôi chứ bọn tôi thích đi xem lắm. Ai cũng thích xem. Cứ thấy ta thắng Tây là sướng rồi, chương trình kéo đến gà gáy vẫn xem.

Cháu Trường đóng kịch

Một hôm diễn biến vở kịch không như mong đợi. Diễn viên đóng du kích thường là gầy yếu. Người đóng tây phải to béo mới giống Tây. Anh cháu Trường to béo nhất hội, thường xuyên đóng Tây. Đóng Tây, là làm theo lệnh thôi, chứ tâm lý anh Trường không thích. Lần đó anh xin được đóng du kích. Ban chỉ huy không cho. Anh phải đóng Tây, lên sân khấu với tâm trạng bực bội. Diễn viên đóng du kích là anh Nguyễn Hữu Du còm nhom và anh Mới Khiên cao lêu nghêu, chân như ống que xoi điếu.

Tây thắng ta:

Kịch bắt đầu. cảnh 2 tây đi lùng, anh Trường lên bắn súng đì dùng, bắn súng thật, chỉ thiên, nghe điếc cả tai. Bỗng nhiên mìn nổ. Tiếng nổ thì làm giả, đập vào vật gì đó. Còn khói thì thật, do đốt thuốc súng.  Cảnh 3 – du kích xông lên. Nhưng lần này “Tây” không đầu hàng. Du kích bảo giơ tay lên, anh Cháu Trường không giơ. Du kích túm tay để trói, anh Trường chống cự. Bỗng nhiên anh quật hai anh đóng du kích ngã sóng soài. Cả hai anh du kích bị “Tây” đè bẹp dí , không làm sao vùng dậy được. Khán giả la hét. Ba bốn ông chỉ huy cuống cuồng, thổi còi inh ỏi, chạy lên sân khấu, hợp sức với hai ông du kích mới lật được anh Trường ra. Anh Trường hết cơn nư rồi, đứng dậy, ra khỏi sân khấu. Ông chỉ huy bắt đứng nghiêm, huấn thị. Anh Trường mặt còn bừng bừng nói: Ai bảo không cho tôi đóng du kích.

Từ nhỏ đến lớn, tôi chưa bao giờ được xem một chuyện nào nói Tây thắng ta, từ sách báo đến phim ảnh, kịch... Sau này lớn lên, đi học cũng thế. Chỉ được nghe ta thắng Tây, hoặc sắp thắng. Còn Tây và tư bản đang rẩy chết, sắp chết hết. Nghe sướng lắm, ai cũng thích nói thế, ai cũng thích nghe thế, cả xã hội thích thế. Ai nói ngược lại là phản động, lý lịch có vấn đề... Xem phim Trung Quốc là sướng nhât. Kết thúc phim bao quân nó cũng chết hết, hoặc chỉ còn vài tên xin đâu hàng. Còn quân ta, chỉ bị thương sơ sơ.  Vở kịch anh Trường là vở kịch lịch sử. Lần đâu và cũng là lần duy nhất tôi được xem. Sướng quá.